ICSC Indochiny

Polacy w Międzynarodowej Komisji Kontroli i Nadzoru w Indochinach ? ICSC (1954 ? 1975)

W 1954 r. podpisano w Genewie porozumienia, koÅ„czÄ…ce negocjacje w sprawie przyszÅ‚oÅ›ci Indochin – dawnej kolonii francuskiej. PowoÅ‚ano wówczas  do życia MiÄ™dzynarodowÄ… KomisjÄ™ Kontroli i Nadzoru w Indochinach ? ICSC (International Commission for Supervision And Control Indo China)  funkcjonujÄ…cÄ… w latach  1954 ? 1975 oddzielnie w trzech paÅ„stwach regionu: Wietnamie, Kambodży i Laosie. W pracach komisji wzięły udziaÅ‚ delegacje Indii, Kanady i Polski. W latach 1954 ? 1975 w pracach miÄ™dzynarodowych komisji nadzoru w Indochinach wzięło udziaÅ‚ ok. 2.500 Polaków.

Wietnam

W pierwszych latach działalności ISCS delegacja polska w podzielonym Wietnamie składała się z ok. 170 osób. Od 1959 r. aktywność prac komisji zaczęła słabnąć, co spowodowało zmniejszenie liczby personelu. Na skutek działań wojennych przez kraj przelewały się fale uchodźców, trwało wycofywanie wojsk francuskich, trzeba było błyskawicznie zająć się losami jeńców wojennych wegetujących w obozach w obu częściach kraju. Komisja uznała właśnie ten ostatni punkt za główny priorytet swojego działania.
Działalność wewnątrz ICSC wymagała współpracy pomiędzy podzielonymi ideologicznie delegacjami. Tymczasem w lutym 1965 r. rozpoczęły się amerykańskie naloty na terytorium komunistycznej Demokratycznej Republiki Wietnamu. Trzy tygodnie później wycofano stałe grupy inspekcyjne ICSC z tego kraju. W marcu 1969 r. na plaży Da Nangh wylądował desant amerykańskiej piechoty morskiej. Nastąpiła eskalacja konfliktu, ale komisja już wtedy praktycznie nie funkcjonowała.

Laos

ISCS w Laosie rozpoczęła swe prace w 1954 r. Polska grupa liczyła wówczas 87 osób. Kościec struktur działających w terenie stanowiło dziewięć terenowych grup kontrolnych, podzielonych na 6 stałych i 3 ruchome zespoły. Były one, podobnie jak w Wietnamie, najważniejszym organem wykonawczym komisji i stacjonowały wyznaczonych miejscowościach.
Premier Laosu zwrócił się w 1958 r. do ICSC z wnioskiem, aby po wyborach zakończyć jej działalność. Polska delegacja jako jedyna sprzeciwiła się tej idei, obawiając się destabilizacji sytuacji.  Komisję w Laosie jednak rozwiązano, a kolejne lata potwierdziły ?czarny? scenariusz, przed którym ostrzegali Polacy.
Dnia 28 kwietnia 1961 r. w New Delhi (Indie) odbyło się inauguracyjne posiedzenie powołanej na nowo ISCS dla Laosu z udziałem delegatów Indii, Kanady i Polski. Przez cały czas toczyły się tam walki zbrojne między ugrupowaniami prawicowymi a komunistycznymi oddziałami partyzanckimi Pathet Lao. Na wniosek rządu laotańskiego ISCS w Laosie zakończyła działalność 31 grudnia 1975 r.

Działalność polskich obserwatorów w Kambodży

ICSC w Kambodży, królestwie o ponad tysiącletniej historii, działała na podobnych zasadach, jednak sytuacja była tu bardziej ustabilizowana. Polski zespół ICSC w Kambodży liczył w jesienią 1954 r. 62 osoby, a dwa lata później skład delegacji został zmniejszony, po 1957 r. do 5 ? 8 osób. Po wyborach powszechnych w listopadzie 1955 r. doszło do uspokojenia sytuacji.?

Grzegorz Ciechanowski

Lista publikacji poruszajÄ…cych tematykÄ™ misji w Indochinach:

• Misje pokojowe Wojska Polskiego 1953-1978
  Władysław Kozaczuk
  Warszawa 1978
• Polska w operacjach pokojowych Operacje pokojowe ONZ
  Jerzy Markowski
  Warszawa 1994
• Pokojowe misje Wojska Polskiego Bibliografia
  Ministerstwo Obrony Narodowej Centralna Biblioteka Narodowa, Stowarzyszenie Kombatantów Misji Pokojowych ONZ
  Warszawa 2003
• Å»oÅ‚nierze polscy w misjach i operacjach pokojowych poza granicami kraju w latach 1953?1989
  Grzegorz Ciechanowski
  Toruń 2007
• Wojsko Polskie w misjach pokojowych w latach 1953-1990
  Janusz Zuziak
  Warszawa 2009
• Polacy w sÅ‚użbie pokoju 1953 – 2003
  Andrzej Zasieczny (red.)
  2003