NCSC Korea

Komisja Nadzorcza Państw Neutralnych w Korei (NCSC)

W roku 1953 Polska weszła w skład komisji nadzorującej rozbrojenie Półwyspu Koreańskiego. Był to pierwszy przypadek powołania polskich wojskowych do pełnienia zagranicznej misji w celu przywrócenia pokoju. Trzyletnia wojna (1950-1953) między Koreą Północną (Koreańską Republiką Ludowo-Demokratyczną) a Koreą Południową (Republika Korei) zakończyła się rozejmem zawartym w Panmundżon 27 lipca 1953 roku. W ramach czuwania nad wypełnianiem warunków porozumienia powołano dwie międzynarodowe komisje:

• Komisja Nadzorcza Państw Neutralnych (Neutral Nations Supervisory Commission), w skład której wchodzili przedstawiciele Polski, Czechosłowacji, Szwajcarii i Szwecji, oraz
• Komisja Repatriacyjna Państw Neutralnych (Neutral Nations Repatriation Commission), do której należały w/w państwa i Indie. Ta komisja działała tylko przez rok.

Inauguracyjne spotkanie Komisji Nadzorczej Państw Neutralnych odbyło się w strefie zdemilitaryzowanej w Panmundżon 1 sierpnia 1953 roku. Podstawą prawną do wysłania polskiej delegacji na misję w Korei była uchwała rządu PRL z 12 września 1953 roku, na mocy której wszyscy członkowie delegacji posiadali status personelu wojskowego.

Zgodnie z postanowieniami rozejmu Komisja Nadzorcza Państw Neutralnych składała się z 20 grup inspekcyjnych. W każdej z nich było co najmniej 4 oficerów, po jednym z państwa członkowskiego Komisji.

Pierwsza polska zmiana liczyła 391 osób personelu wojskowego, w tym 171 oficerów. Po trzeciej zmianie ilość personelu radykalnie obniżono. Łącznie w okresie 1953 – 2001 w komisji 1065 osób.

Po 1956 roku Komisja nie podejmowała zadań wojskowych i kontrolnych, a  jej obowiązki polegały głównie na weryfikacji raportów przekazywanych przez Koreę Północną i Południową.

Komisja nigdy nie została rozwiązana. Sesje odbywają się regularnie do dziś, choć w pracach komisji nie uczestniczy Czechosławacja.

Źródło: Ośrodek Informacji ONZ w Warszawie, G. Ciechanowski, Żołnierze polscy w misjach i operacjach pokojowych poza granicami kraju w latach 1953-1989, Toruń 2009.

Grzegorz Ciechanowski

Lista publikacji poruszających tematykę misji w Korei:

• 50-lecie Komisji Nadzorczej Państw Neutralnych w Korei
  Chritsian Birchmeier, Marceli Burdelski, Eugeniusz Jendraszczak
• Misje pokojowe Wojska Polskiego 1953-1978
  Władysław Kozaczuk
  Warszawa 1978
• Polska w operacjach pokojowych Operacje pokojowe ONZ
  Jerzy Markowski
  Warszawa 1994
• Pokojowe misje Wojska Polskiego Bibliografia
  Ministerstwo Obrony Narodowej Centralna Biblioteka Narodowa, Stowarzyszenie Kombatantów Misji Pokojowych ONZ
  Warszawa 2003
• Żołnierze polscy w misjach i operacjach pokojowych poza granicami kraju w latach 1953?1989
  Grzegorz Ciechanowski
  Toruń 2007
• Wojsko Polskie w misjach pokojowych w latach 1953-1990
  Janusz Zuziak
  Warszawa 2009
• Polacy w służbie pokoju 1953 – 2003
  Andrzej Zasieczny (red.)
  2003