W październiku 1973 r. po zakończonej właśnie wojnie Jom Kippur sekretarz generalny ONZ zaprosił polski rząd do wysłania oddziału wojskowego do misji pokojowej w Drugich Doraźnych Siłach Zbrojnych ONZ w Egipcie ? UNEF II (Second United Nations Emergency Force). Było to jakościowo nowe wyzwanie. Zwarty oddział wojskowy, którego kościec stanowić miał batalion tzw. POLLOG wykonywał zadania logistyczne na rzecz jednostek operacyjnych misji stacjonujących w strefie buforowej położonej na wschód od Kanału Sueskiego rozdzielającej siły egipskie od izraelskich po tzw. wojnie Jom Kippur.

Sformowano Polską Wojskową Jednostkę Specjalną na Bliskim Wschodzie (PWJS), w skład której wszedł m. in. wspomniany batalion oraz powołany rok później POLLOG w Siłach Narodów Zjednoczonych do Obserwacji Rozdzielenia Wojsk na Wzgórzach Golan ? UNDOF. Polacy oraz Kanadyjczycy w obu tych operacjach odpowiedzialni byli wspólnie za zabezpieczenie logistyczne obu misji.

Polacy sprostali wysokiemu tempu działań narzuconych przez ONZ: 25 października 1973 r. powołano PWJS, 13 listopada do Kairu przybyła grupa rekonesansowa a trzy dni później w Egipcie lądowała pierwsza grupa żołnierzy sił głównych batalionu sformowanego na bazie 6. Pomorskiej Dywizji Powietrznodesantowej.

Przerzut wojska sprawnie skorelowano z transportem wyposażenia. Samochody i sprzęt inżynieryjny przewieziono statkami PLO z Gdyni do portu w Aleksandrii. M/s ?Radzionków? już 20 grudnia zawinął do egipskiego portu. Wrotce dotarły tam dwa następne: m/s ?Gorlice? i m/s ?Wieliczka?.

Dyscyplinę i porządek wojskowy oraz determinację w wykonywaniu zadań przez polskich żołnierzy oceniano jako wzorowe i to w sensie dosłownym wielokrotnie przedstawiając ich jako przykład innym kontyngentom. Ta cecha w większości charakteryzowała kolejne pokolenia polskich ?peacekeeperów?.

W parku samochodowym POLLOG-ów większość stanowiły polskie samochody STAR 660 w wersji podstawowej ze skrzynią ładunkową, ale również samochody-cysterny oraz chłodnie, ruchome warsztaty samochodowe, dźwigi samochodowe, ruchome stacje uzdatniania wody, łaźnie polowe. Sprzęt ten bardzo dobrze zdawał egzamin, pomimo intensywnie prowadzonej eksploatacji w skrajnie trudnych warunkach pustynnego Egiptu i Syrii.

Stronie polskiej powierzono też prestiżowe zadanie rozwinięcia placówki medycznej UNEF II. Polski Szpital Polowy misji UNEF II, bo taka była jego oficjalna nazwa, dysponował 50 łóżkami z oddziałami wewnętrznym, chirurgicznym i zakaźnym i szybko stał się wizytówką PWJS.

Jednym z największych niedomagań polskiego personelu wysyłanego na misje ONZ w okresie PRL była niedostateczna znajomość języka angielskiego. Stąd charakterystyczny obrazek tamtych czasów: oficerowi towarzyszył najczęściej tłumacz.

PRL cierpiąca na chroniczny brak wymienialnych walut zarabiała na wysyłaniu kontyngentów na misje. Finanse z ONZ (co prawda czasami poniewczasie) trafiały jako zapłata do budżetu państwa-kontrybutora. Stamtąd, już wedle własnego uznania, część pieniędzy przekazywano na wypłaty dla personelu służącego w misjach. Znając pazerność naszego państwa w stosunku do własnych obywateli, tak w czasach PRL jak i III RP, żołnierze polskich kontyngentów należeli do najgorzej opłacanych.

Decydenci PRL umieli znakomicie wykorzystać propagandowo „zaszczytnÄ… sÅ‚użbÄ™ swoich wojsk w imiÄ™ pokoju”, natomiast nie wykazywali wiÄ™kszego zainteresowania warunkami i przebiegiem sÅ‚użby w rejonie operacji. Å»aden z prominentnych polityków z Warszawy nie odwiedziÅ‚ żoÅ‚nierzy w miejscu peÅ‚nienia sÅ‚użby.

W związku z tym, że Egipt zrewidował swoją politykę w stosunku do Izraela, wojska tego ostatniego państwa wycofały się z Półwyspu Synaj i tym samym misja UNEF II zakończyła swoją działalność w 1979 r. Prze szeregi polskiego kontyngentu w Egipcie przewinęło się 11 699 żołnierzy i pracowników cywilnych. Przez kolejne dziesięciolecia była to największa ilość Polaków służących w jednej misji.

Grzegorz Ciechanowski

Lista publikacji poruszajÄ…cych tematykÄ™ misji UNEF II:

• Misje pokojowe Wojska Polskiego 1953-1978
  Władysław Kozaczuk
  Warszawa 1978
• Polska w operacjach pokojowych Operacje pokojowe ONZ
  Jerzy Markowski
  Warszawa 1994
• Pokojowe misje Wojska Polskiego Bibliografia
  Ministerstwo Obrony Narodowej Centralna Biblioteka Narodowa, Stowarzyszenie Kombatantów Misji Pokojowych ONZ
  Warszawa 2003
• Å»oÅ‚nierze polscy w misjach i operacjach pokojowych poza granicami kraju w latach 1953?1989
  Grzegorz Ciechanowski
  Toruń 2007
• Wojsko Polskie w misjach pokojowych w latach 1953-1990
  Janusz Zuziak
  Warszawa 2009
• W bÅ‚Ä™kitnym heÅ‚mie na Synaju i pod Hermonem
  Jan Budziński
  Warszawa 1975
• 216 dni pod bÅ‚Ä™kitnÄ… flagÄ…
  Czesław Mitkowski
  Warszawa 1976
• W misji specjalnej
  Bogdan Bartnikowski
  Warszawa 1978
• Polska Wojskowa Jednostka Specjalna w Doraźnych SiÅ‚ach Zbrojnych ONZ na Bliskim Wschodzie
  Stanisław Konieczny
  Warszawa 1981
• Polacy w sÅ‚użbie pokoju 1953 – 2003
  Andrzej Zasieczny (red.)
  2003